Tiner Üretim Otomasyonu (TÜO)
Boya ve Kimya sektöründeki üretim tesisi için hazýrlamýþ olduðumuz Tiner Üretim Otomasyonu(TÜO) çalýþma sistemi þu þekildedir.

Normal þartlar altýnda tiner üretimi, 5-6 kimyasal sývýnýn belirli oran ve þartlarda karýþtýrýlmasýyla yapýlýr. Bu iþlem için gerekli olan kimyasallarýn miktarý boru hattýndan geçerken debimetrelerle ölçülür.

Debimetrelerin çalýþma prensibi, kanatlý disklerin akýþkanýn dinamiðiyle dönmesi ve her turda geçen miktarýn bilinmesi esasýyla olmaktadýr.

Akýþkanlarýn özgül aðýrlýðý burada çok önemlidir. Çünkü çevre þartlarýna göre deðiþkenlik gösterebilmektedir. Ayný hacimsel miktar, farklý aðýrlýk miktarý göstermeye sebep olmaktadýr.

Normal Þartlar Altýnda Aðýrlýk formülü : Hacim x Özgül Aðýrlýk þeklindedir.

Toluen, Aseton gibi tinerin bileþeni solventler için aðýrlýk formülünü iþlettiðiniz de sonuç, ortam þartlarýna göre farklýlýk göstermektedir.

Kýþ aylarýnda, Toluen’nin özgül aðýrlýðý 0,865 gr/cm3 iken, yaz aylarýnda veya solventin saflýðýna baðlý olarak bu rakam 850 ile 865 gr/cm3 arasýnda deðiþebilmektedir.

Tiner üretiminde bu soruna üretilebilecek en akýlcý çözüm LoadCell(Aðýrlýk Hücreleri) ile aðýrlýk ölçüm yöntemiydi.

Projeye 15 Ton kapasiteli, üzerinde karýþtýrýcý motoru olan üretim kazanýný yerden yükselterek, ayaklarýnýn altýna 2 Adet yalancý, 2 Adet çalýþan Aðýrlýk Hücresi monte eder baþladýk.

Eski usul tiner üretimin de, üstün de debimetre bulunan boru hatlarýnýn yanýnda bir üretim elemaný durur, üretim mühendisi tarafýndan hesaplanmýþ, istene aðýrlýða karþýlýk gelecek m3 karþýlýðý debi miktarý operatöre bildirilirdi. Operatör, küresel vanalarý açýp-kapayarak istenen solventlerin kazana alýnmasýný saðlardý. Olasý yanlýþlýk ve hatalarýn sorumluluðu kiþilerde olup, el ile kontrol sýrasýnda oluþabilecek debi miktarý hatalarýndan dolayý tekrarlanabilir üretim þansý son derece azalýrdý.
Çalýþan Yük Hücreleri (1) Çalýþan Yük Hücreleri (2) Yalancý (Destek) Hücresi
Resimleri Daha Detaylý Görmek Ýçin, Lütfen Týklayýn...

Ayrýca, yeni projenin hayata geçmesiyle birlikte, üretim platformunda kimsenin dolaþmasýna gerek kalmadan, kumanda odasýndan tek kiþiyle üretim yapýlabiliyor hale gelinmiþ oluyor.

Tabii ki, iþin içine otomasyon girince, bilgisayar ve/veya kontrol merkezinden gelen komutlara uyan vanalar kullanmamýz gerekiyordu. Bu iþ için uygun olan, basýnç altýnda çalýþabilecek, hava ile tahrik olan küresel vanalardý. Teknik literatür de kullanýlan adýyla Pnömatik Aktüatörlü Küresel Vanalarý seçtik.

Aktuator Baglantilari (1) Aktuator Baglantilari (2) Aktuator Baglantilari (3) Aktuator Baglantilari (4)
Resimleri Daha Detaylý Görmek Ýçin, Lütfen Týklayýn...

Bizim için Aktüatörlü Küresel Vanalarýn seçiminde en önemli detaylardan biri de, açýk kapalý konumu bildiren anahtar kutusunun(switch box) olma mecburiyetiydi. Çünkü elektronik olarak, bilgisayardan açma sinyali gönderilen vananýn, nihai olarak açýlýp, açýlmadýðýný kontrol etmemiz gerekiyordu. Bu bilgi kullanarak, panelin önüne dizdiðimiz kýrmýzý ve yeþil renkli ledleri yakacaktýk. Bu ledler ayný zamanda operatörü yönlendirmesi adýna da önemli bir bileþendi.
Switch Baðlatý Kutularý Ýndikatör ve Led Panel
Resimleri Daha Detaylý Görmek Ýçin, Lütfen Týklayýn...
Bu projenin baþlangýcý, fabrikanýn þantiye dönemine geldiði için, sorunsuzca borulamayý yapan arkadaþlarla, Aktüatörlü Küresel Vanalarýn montajýný yaptýk. Tüm sýzdýrmazlýk testlerini ve açma – kapama testlerini gerçekleþtirdik.

Ýþ artýk, yazýlým ve elektronik kontrol bölümüne kalmýþtý. Endüstriyel PC. olarak gidip, yeni bir cihaz almak, projeyi yaptýðýmýz fabrikada pek mümkün deðildi. Eskiden severek kullanýlan ancak artýk pek iþe yaramayan Pentium III - Compaq notebook ile bu iþi bitirmem gerektiði müjdesi(!) verildi.

Notebook tam istediðim gibiydi aslýnda, 1 Seri, 1 Paralel portu vardý. Onboard að baðlantý adaptörüyle, biraz yavaþ ama sorunsuz çalýþan bir makineydi. Bu uygulamamýz 1,5 sene çalýþtýktan sonra, tesis yangýn geçirdiði için, ayný düzeneði 2. el bir ana kart ve iþlemci bileþenleriyle resimlerde görünen yeni panoyu hayata geçirdik.
Ýþ tabii ki sadece PC.yi toplamak yada kurmakla bitmiyordu. Bu aktüatörleri kontrol edecek, tahrik bobinlerini enerjileyecek bir kontrol kartýna ihtiyacýmýz vardý. 24 Adet röleyi ayný anda kontrol etmek, tek bir paralel port ile artýk çok kolaydý.

Ýþin devamýnda, aðýrlýk bilgisi ve bu bilginin de PC ortamýnda geliþtireceðimiz yazýlýmda kullanmamýz gerekecekti. Bu bilgiyi de, bize ESIT firmasýnýn, panel tipi PWI indikatörü saðlayacaktý. Yeri gelmiþken ESIT – Ýzmir þube çalýþanlarýna, Tayyar Bey ve Taner kardeþimin destek ve ilgilerine çok teþekkür ederim.
Röle Kartlarý PWI Panel Ýndikatör
Resimleri Daha Detaylý Görmek Ýçin, Lütfen Týklayýn...
Artýk yazýlýmý konuþmanýn zamaný gelmiþti. Yazýlýmý geliþtirmek için Visual Basic 6.0 kullandým. Bu yazýlým dilini daha evvelinde farklý projelerde kullandýðým için çok rahattým. Ayný zamanda elimde yararlanabileceðim, kendi geliþtirdiðim kaynak kodlarým mevcuttu.

Yazýlýmý yorumlarken önemli birkaç konu vardý.
1.- Aðýrlýk bilgisinin okunmasý.
2.- Paralel porttan röle kontrolü.
3.- Sistemin Sql sunucuya baðlanmasý.
4.- Anlýk Üretim Kayýtlarýnýn kaydedilmesi.

1.- Aðýrlýk bilgisi yukarýda da bahsettiðim gibi, ESÝT Firmasýnýn, PWI indikatöründen seri bir bilgi olarak devamlý geliyordu. Visual Basic 6.0 ile COM portun kullanýmý son derece kolaylaþmýþtý. Bu bilgiyi ekrana alýp kullanmak ve bir deðiþken olarak sürekli kullanmamýz son derece kolay olmuþtu.

2.- Paralel Porttan röle kontrolü de, eskisi kadar sorun olmuyordu artýk. Gerçek zamanlý olarak 24 Adete kadar röleyi istediðim gibi açýp, kapatabiliyordum. PIC ile yapýlamayacak, nerdeyse hiçbir þey kalmamýþtý.

Tiner Uretim Uygulama Ekraný Resimleri Daha Detaylý Görmek Ýçin, Lütfen Týklayýn...

3.- Solvent miktarlarýný kullanýcýnýn yazmasýný saðlarsak, yanlýþ solvent ve/veya miktarý üretime almasýný saðlamýþ olabilecektik. Bu durum çok istenmiyordu. Bu konuya çözüm tabii ki operatörün solvent miktarý girmesini engellemekten geçiyordu. Yine kendi yazmýþ olduðumuz üretim programýndan bu bilgileri alýp gelecektik. Üretim programýný da kendim yazdýðým için, database yapýsýný ezbere biliyordum. Doðal olarak hangi tablodan, hangi bilgiyi almak gerektiði konusunda hiç sorun yaþamamýþtýk.

Tabii ki bu geliþmeler olurken, kendisini rahmet ve þükranla andýðým Bülent Beyin (Bülent ORÇUNUS’un) olaya artý yönde bir müdahalesi oldu. Olasý istenmeyen bir durumda, acil durum veya solvent hattýndaki bir sorun, çevrede oluþan istem dýþý bir olaydan dolayý ACÝL STOP’a basýldýðýnda, tüm sistemin elektriðini kesip, ortamýn terk edilmesi durumunda, hangi solventin kazana ne miktar ile alýndýðýnýn bilinmesi gerekiyordu. Çözüm olarak þöyle bir yöntem geliþtirdim.

4.- Her 5 saniyede bir prosesin bilgilerini MS Access-MDB dosyasýna yazarak çözmüþtüm. Ýstenilmesi halinde, geri proses yaratýlarak, kalýnan noktadan devam edilebiliyordu.

Bu projenin ilk yapýmý ve çalýþýr hale gelmesi 2005 yýlýnýn Ekim ayýydý. Ýþletmenin 2007 yýlýnda geçirdiði yangýndan sonra, tekrar ayný uygulama gerçekleþtirildi.

Bu projenin planlanmasý ve uygulanmasý için tarafýma sonsuz destek veren, Mart 2007 yýlýnda kaybettiðimiz Bülent ORÇUNUS’u þükranla anýyorum.

Mevcut sistem halen çalýþýr durumda olup, detaylar ve diðer sorularýnýz için benimle irtibata geçebilirsiniz. [email protected]

Hikmet SOYDAM